Dünya Çevre Günü Özel: Ekoloji Temalı Şarkılar

5 Haziran Dünya Çevre Günü, 1972 yılından beri kutlanıyor. Çevre duyarlılığının şarkılara yansıması da aşağı yukarı bu döneme denk gelmekte. 68 hareketinin de etkisiyle artık çevre konusunda daha hassas bir duruma gelen sanatçılar, ilk olarak şehirlerdeki yeşil alanların git gide yok olmasını, betonlaşmanın giderek artmasını anlatan şarkılar yapmaya başlamış, böylece topluma çevre bilincini aşılama konusunda önemli bir görev üstlenmişler. Bu haftaki programı bu temayı ele alan iki parçayla açtık. Maxime Le Forestier, 1972’de piyasaya çıkan "Mon Frère" adlı ilk albümünde yer alan Comme un arbre adlı bu şarkıda “Şehirdeki bir ağaç gibi beton ve asfalt arasında sıkışıp kaldım, bir ağaç gibi köklerim ızgaraların altına hapsedilmiş” derken aynı yıl yayınlanan Le petit jardin adlı parçasında, Jacques Dutronc, şehrin ortasında bulunan ve bir yeraltı otoparkı inşaatı için yok edilen küçük bir parktan bahsediyordu bize.

Yetmişlerin sonundan itibaren ardı ardına gelen çevre felaketlerinden sonra, toplumun ekoloji konusundaki duyarlılığı da artmıştı. Örneğin 1978’de Amoco Cadiz petrol tankerinin Brötonya açıklarında batması sonucu çok büyük bir sızıntı yaşanmış, bu olayla ilgili, genelde romantik şarkılarıyla tanınsa da aynı zamanda bir Brötonya aşığı olan Alain Barrière, aynı yıl Amoco adlı şarkıyı yazmıştı. Seksenli yılların ikinci yarısından itibaren ise insanların hayatına "Küresel Isınma" adı verilen yeni bir kavram girdi. Doksanlardan itibaren daha sık telaffuz edilmeye başlanan bu kavramın kendine şarkılarda yer bulması da uzun sürmedi. Fransız müziğinde Küresel Isınmayı bir şarkıya ilk kez konu eden isim Gérald De Palmas oldu. Sanatçı 1994 tarihli "La dernière année" adlı ilk stüdyo albümünde, La Malédiction isimini taşıyan parçayla değiniyordu bu konuya. Küresel Isınma konusu, iki binli yıllarda da Christophe Mali, Yves Simon, Gildas Thomas ve Nicolas Galliez gibi birçok şarkıcı tarafından ele alındı. Örneğin Yves Simon, 2007 tarihli "Rumeurs" adlı albümünde yer alan Des oursons blancs dans nos bras adlı parçasında; eriyen buzullardan, giderek ısınan havadan ve gelecekte artık kollarımıza alamayacağımız kutup ayısı yavrularından söz ediyordu müzikseverlere.

Yapılan uyarıların dikkate alınmaması ve dünyanın giderek daha az yaşanabilir bir yer haline gelmesi nedeniyle iki binli yıllarda çevre temalı şarkılar da daha karamsar bir havaya büründü. Sanatçılar büyük çaplı bir felâketin yaklaşmakta olduğunu görüyor, şarkılarında sık sık bu konuyu işliyorlardı. Bu dönemde Tryo, Les Hurleurs, HK et les Saltimbanks ve Les Cowboys Fringants gibi alternatif müzik gruplarının ekoloji temalı şarkıları dikkat çekiyordu. 1995’te kurulan Québec orijinli topluluk Les Cowboys Fringants, 2004 tarihli "La Grand-Messe" adlı albümünde tümünde bir kıyamet sonrası atmosferi hâkim olan Plus rien adlı parçaya yer vermişti. Şarkıda erkek kardeşinin ölümüyle çöl haline gelmiş dünyada tek başına kalan ve yaşamak için sadece birkaç dakikası bulunan birinin ağzından gezegenimizin nasıl bu hale geldiğinin hikâyesini anlatılıyordu. Parçanın çizgi roman uyarlamasına buradan ulaşabilirsiniz. 

2000’li yıllarda bu tip karamsar bir şarkı da Fransız müziğinin yaşayan efsanelerinden Charles Aznavour’dan gelmişti. 2007 tarihinde yayınlanan "Colore ma vie" adlı albümünde yer alan La terre meurt, yani Dünya ölüyor adlı şarkısında Çernobil’den deniz kirliliğine, nükleer atıklardan ozon tabakasının delinmesine, tüketim toplumunun zararlarından kuraklığa kadar pek çok farklı sorunu ele almıştı Aznavour ve eğer kısa zamanda tedbir almazsak gezegenimizin yok olmaya doğru gittiğini hatırlatmıştı bizlere.

Fransız müziğinde ekoloji temalı şarkıların en fazla ses getirenlerden biri de 2003 yılında yayınlanmıştı. 1996’da kurulan chanson & rock grubu Mickey 3D, üçüncü stüdyo albümü "Tu vas pas mourir de rire"de yer alan Respire ile ertesi yıl düzenlenen Victoire de la Musique töreninden En İyi Şarkı ve En İyi Klip ödülleriyle dönmüştü. Mickaël Furnon & Aurelien Joanin ikilisinin imzasını taşıyan bu şarkıda Dünya'nın bu hale gelmesinin nedenlerini özetliyor ve bu gidişle bizi daha karanlık bir geleceğin beklediğini vurguluyordu topluluk.